อาหารเสริมบำรุงข้อกระดูกในสุนัข

ไม่ว่าใครก็อาจใจสลายได้เมื่อเห็นว่าน้องหมาของเราไม่สบาย หรือเกิดความเจ็บปวด น่าเสียดายที่ไม่ว่าจะเกิดจากการบาดเจ็บ โรค หรืออายุที่เพิ่มขึ้น อาการปวดข้อเป็นปัญหาที่มักจะเกิดขึ้นได้บ่อยๆกับสุนัขของเรา อาหารเสริมสำหรับข้อต่อของสุนัข สามารถช่วยให้ข้อต่อมีสุขภาพดี และช่วยเสริมโครงสร้างของข้อต่อให้ดีขึ้นได้ ในบทความนี้เราจะมองผ่านวิธีการทำงานของอาหารเสริมเหล่านี้ แนะนำเรื่องการเลือกใช้ให้เหมาะสม และวิธีการที่คุณสามารถทำเพื่อบรรเทาอาการเจ็บปวดบริเวณข้อให้กับสุนัขของคุณ

ทำความเข้าใจสุขภาพข้อของสุนัขของคุณ

ข้อ (Joints) ของสุนัขคือส่วนที่เกิดจากการพบกันของกระดูกสองตำแหน่ง หรือมากกว่า เช่น สะโพก ไหล่ หรือเข่า กระดูกจะถูกเชื่อมต่อกันด้วยเนื้อเยื่อชนิดหนาที่เรียกว่า “เอ็นยึดกระดูก” (Ligaments) และเนื้อเยื่อที่ยึดระหว่างกระดูกกับกล้ามเนื้อด้วยเนื้อเยื่อที่คล้ายกันเรียกว่า “เอ็นยึดกล้ามเนื้อ” (Tendons) ส่วนปลายของกระดูกจะมีเยื่อหุ้มที่เรียกว่า “กระดูกอ่อน” (Cartilage) ซึ่งเป็นเนื้อเยื่อที่แข็ง และยืดหยุ่นเพื่อป้องกันการกระเทือนและดูดซับแรงกระแทก และสุดท้าย ข้อจะมีการหล่อลื่นด้วยของเหลวหนืดที่เรียกว่า “น้ำเลี้ยงข้อต่อ” (Synovial Fluid)

 

เนื้อเยื่อเหล่านี้ทำงานร่วมกันเพื่อสนับสนุนการเคลื่อนไหวที่มีสุขภาพดีในข้อของสุนัขของคุณ อย่างไรก็ตาม หากมีเนื้อเยื่อหนึ่งหรือมากกว่าที่ได้รับผลกระทบจากการบาดเจ็บ หรือโรคต่างๆ สุนัขของคุณอาจจะแสดงอาการเจ็บปวดบริเวณข้อและสูญเสียความสามารถในการเคลื่อนไหวได้อย่างปกติ  โดยโรคข้อกระดูกที่พบได้บ่อยในสุนัขได้แก่

 

● โรคข้อเสื่อม (Osteoarthritis): เป็นโรคที่เกิดจากการที่โครงสร้างกระดูก และกระดูกอ่อนบริเวณรอบๆข้อถูกทำลายอย่างต่อเนื่อง ทำให้ส่วนกระดูกเกิดการสัมผัสกันเนื่องจากสูญเสียตัวลดแรงกระแทก ก่อให้เกิดความเจ็บปวดที่รุนแรงต่อสุนัขเป็นอย่างมาก

 

● โรคข้อสะโพก หรือข้อศอกเสื่อม  (Hip or elbow dysplasia): โรคดังกล่าวเป็นโรคทางพันธุกรรมที่ทำให้เกิดการพัฒนาผิดปกติของข้อกระดูกบริเวณใดบริเวณหนึ่ง หรือมากกว่า โดยความเสื่อมจะค่อยๆกระจายที่ข้อ ทำให้เกิดความเจ็บปวด อาการเสื่อมอาจรุนแรงจนทำให้สุนัขไม่สามารถลงน้ำหนัก หรือเดินได้

 

● โรคของเอ็นไขว้ข้อเข่า (Cruciate ligament disease): โรคนี้เกิดจากการเสื่อม หรือฉีกขาดของเอ็นไขว้บริเวณข้อเข่าของสุนัขเอ็นดังกล่าวเชื่อมอยู่ระหว่างกระดูกต้นขาและกระดูกหน้าแข้งของสุนัข มีหน้าที่เสริมความแข็งแรงของข้อเข่าเพื่อการเคลื่อนไหวที่คล่องตัว ความเสื่อมนี้อาจส่งผลให้เกิดการฉีกขาดของเอ็นระหว่างวิ่งเล่น หรือออกกำลัง ทำให้เนื้อเยื่อบริเวณดังกล่าวอ่อนแอลง สุนัขเดินกระเผลก และเกิดความเจ็บปวด

สุนัขหลายตัวอาจจะไม่แสดงอาการที่ชัดเจนเมื่อมีอาการปวดข้อจนกระทั่งพบว่าอาการอยู่ในขั้นรุนแรงแล้ว แต่เราขอแนะนำให้คุณคอยสังเกตลักษณะที่สุนัขแสดงให้เห็นเหล่านี้ เพื่อช่วยให้คุณทราบได้ว่าสุนัขอาจมีอาการปวดบริเวณข้อ เพื่อให้คุณได้วางแผนการพาสุนัขตัวโปรดไปพบสัตวแพทย์เพื่อหาสาเหตุ และดูแล รักษาอย่างเหมาะสมต่อไป

• ก้าวเดินโดยเว้นจังหวะ (Skipping) หรือเห็นการก้าวแบบไม่สม่ำเสมอด้วยการลงน้ำหนักบางขาเพียงเบาๆ
• เดินโดยยกขาขึ้นข้างใดข้างหนึ่ง  
• ไม่อยากออกกำลังกาย หรือปฏิเสธเล่นตามปกติ
• ลุกยืน กระโดด หรือปีนป่ายด้วยความลำบาก
• น้ำหนักตัวเปลี่ยนแปลง
• หงุดหงิดง่ายขึ้น
• แสดงอาการอ่อนเพลีย
• สูญเสียกล้ามเนื้อ
• แสดงการกระตุก หรือร้อง เมื่อถูกสัมผัส
• พบการบวม และร้อนบริเวณรอบข้อ
• มีปัญหาในการปัสสาวะหรือถ่ายอุจจาระ

หากสุนัขของคุณเกิดปัญหาจากอาการบาดเจ็บบริเวณข้อ อาการเหล่านี้มักเกิดขึ้นอย่างรวดเร็ว เช่น อยู่ดีๆคุณก็เห็นว่าสุนัขของคุณมีปัญหาในการเดินแบบกระทันหัน อย่างไรก็ตามหากสุนัขของคุณมีโรคที่เกิดกับข้อแบบเรื้อรัง หรือเป็นลักษณะที่เกิดจากภาวะความเสื่อม อาการอาจเริ่มแสดงอย่างช้าๆ และมีโอกาสที่จะแย่ลงตามเวลา สิ่งสำคัญที่ต้องระวังคือ ไม่ว่าการบาดเจ็บข้อที่ดูเหมือนจะเกิดขึ้นเพียงเล็กน้อย แต่สามารถทำให้เกิดปัญหาที่มีผลต่อข้อในระยะยาว หากไม่ได้รับการจัดการอย่างถูกต้อง ดังนั้นหากสุนัขของคุณมีอาการเจ็บปวดบริเวณข้อใดๆก็ตาม (แม้ว่าคุณยังเห็นว่าเค้ายังเดินได้)  ควรพาสุนัขตัวโปรดไปพบสัตวแพทย์เพื่อความปลอดภัย

หากเป็นไปได้สิ่งที่ดีที่สุดสำหรับสุนัขของคุณก็คือพวกเค้าควรได้รับอาหารที่ครบถ้วน และสมดุลตามความต้องการสารอาหาร และพลังงาน เพื่อส่งเสริมสุขภาพข้อกระดูกที่แข็งแรง – นั่นหมายถึงอาหารที่กินนั้นจะต้องมีสารอาหารที่จำเป็นในปริมาณ และอัตราส่วนที่เหมาะสม อย่างไรก็ตามสุนัขบางตัวที่ประสบปัญหาด้านการเคลื่อนไหว หรือมีปัญหาเรื่องข้อกระดูก อาจจำเป็นต้องเพิ่มการดูแลที่เฉพาะเจาะจงในรูปแบบของอาหารเสริม  เราขอแนะนำกลุ่มของสารอาหาร ในรูปแบบอาหารเสริมที่นิยมที่มีคุณสมบัติต่างๆที่จะช่วยดูแลสุขภาพข้อกระดูก ส่งเสริมการเคลื่อนไหวของเพื่อนรักสี่ขาของคุณ

 

• กรดไขมันโอเมก้า-3 ที่ได้จากน้ำมันปลา หรือ คริลล์ (Fish or Krill Oil) ซึ่งเป็นที่ทราบกันว่าเป็นสารสำคัญที่ช่วยควบคุมการตอบสนองที่เกิดจากการอักเสบในร่างกาย รวมถึงช่วยให้ข้อมีสุขภาพดี และเสริมความสามารถในการเคลื่อนไหวของข้อได้ดีขึ้น

• กลูโคซามีน (Glucosamine) เป็นสารที่ช่วยกระตุ้นการสร้างกระดูกอ่อน และเป็นส่วนของสารหล่อลื่นในข้อใน โดยระดับของกลูโคซามีนสามารถลดลงได้ตามอายุ ดังนั้นสำหรับสุนัขอายุมากมักได้รับประโยชน์จากการได้รับอาหารเสริมกลุ่มนี้

• คอนดรอยติน (Chondroitin) ช่วยให้ข้อต่อแข็งแรง ด้วยการทำหน้าที่ป้องกันเอนไซม์บางชนิดที่ทำลายกระดูกอ่อน ช่วยรักษาความแข็งแรง และโครงสร้างเนื้อเยื่อของกระดูกอ่อนให้อยู่ในสภาพที่ดี นอกจากนี้ยังช่วยในการผลิตของน้ำเลี้ยงข้อ (Synovial Fluid) ทำหน้าที่เหมือนน้ำมันหล่อลื่น ช่วยให้การเคลื่อนไหวของข้อเป็นไปได้โดยไม่มีติดขัด

• ไคโตซาน (Chitosan) เป็นสารประกอบที่ได้มาจากเปลือกสัตว์ทะเล ช่วยดูแลข้อของสุนัขด้วยการเพิ่มประสิทธิภาพในการดูดซึมของคอนดรอยติน นอกจากนี้ยังสามารถจับกับไขมันในระบบทางเดินอาหาร ช่วยในการรักษาน้ำหนักตัวที่เหมาะสม ซึ่งเป็นการช่วยดูแลข้อให้แข็งแรงแบบทางอ้อม

• กรดไฮยาลูรอนิค (Hyaluronic Acid) เป็นส่วนประกอบพื้นฐานของน้ำเลี้ยงข้อ (Synovial fluid) และช่วยคงสภาพโครงสร้างของเนื้อเยี่อกระดูกอ่อนให้อยู่ในสภาพที่ดี

• สารสกัดจากหอยแมลงภู่ปากเขียวนิวซีแลนด์ (Green-lipped Mussels) ทำงานในลักษณะเดียวกับกรดไขมันจำเป็นชนิดโอเมก้า-3 และคอนดรอยตินในการควบคุมการอักเสบ และรักษาเนื้อเยื่อกระดูกอ่อนให้แข็งแรงมีสุขภาพที่ดี

• น้ำมันอโวคาโดและถั่วเหลืองสกัด (ASUs, Avocado and soybean Unsaponifiable) เป็นน้ำมันสกัดจากอโวคาโดและถั่วเหลืองที่มีอัตราส่วนเฉพาะเพื่อช่วยควบคุมการอักเสบบริเวณข้อ

• คอลลาเจนไทป์ 2 ชนิดไม่ถูกทำให้เสียโครงสร้าง (Undenatured type II collagen, UC II) ถูกสกัดมาจากกระดูกอ่อนบริเวณหน้าอกไก่ และมีส่วนช่วยรักษาสุขภาพข้อต่อโดยทำงานผ่านระบบภูมิคุ้มกัน และโดยการเป็นตัวนำคอลลาเจนซึ่งเป็นสารสำคัญที่อยู่ในข้อต่อ

• สารสกัดเยื่อจากเปลือกไข่ (Eggshell Membrane) ของที่หาง่ายและใกล้ตัวอย่างเปลือกไข่ที่ใครๆอาจไม่เห็นค่าแต่บริเวณเยื่อบุด้านในของเปลือกไข่นั้นอุดมไปด้วยสารอาหารที่เป็นประโยชน์ต่อสุขภาพโดยเฉพาะสุขภาพข้อต่อ สารอาหารที่พบประกอบไปด้วย คอลลาเจน คอนดรอยติน กรดไฮยาลูรอนิก อิลาสติน และกลูโคซามีน

• สารต้านอนุมูลอิสระ (Antioxidant) ได้แก่ แอสต้าแซนทิน (Astaxanthin) และวิตามินอี ล้วนมีส่วนช่วยในการดูแลบำรุงข้อให้แข็งแรง

• สารสกัดจากพืชต่างๆ (Plant Extract) ได้แก่ Boswellia serrata หรือ สารสกัดจากเรซินของต้นกำยาน นั้นเป็นที่ทราบกันมายาวนานถึงคุณสมบัติในการช่วยเสริมสุขภาพของข้อกระดูกให้แข็งแรง

 

เลือกอาหารเสริมที่เหมาะสมกับสุนัขของคุณ

เมื่อตัดสินใจว่าจะให้สุนัขของคุณได้รับอาหารเสริมเพื่อดูแลข้อกระดูก คุณควรเริ่มจากการพิจารณาอายุของสุนัข ขนาดรูปร่าง และรูปแบบการใช้ชีวิตของสุนัขก่อนเสมอ สุนัขที่มีอายุมาก สายพันธุ์ใหญ่ และมีกิจกรรมทางร่างกายที่ใช้แรงมาก อาจมีความเสี่ยงที่ทำให้เกิดปัญหาเกี่ยวกับการเคลื่อนไหวมากขึ้น และอาจได้รับประโยชน์มากที่สุดจากการได้รับอาหารเสริมบำรุงข้อ

ท้ายที่สุดแล้ว สิ่งสำคัญที่ควรพิจารณาคือความต้องการภายใต้ภาวะต่างๆหรือลักษณะสุขภาพของสุนัขของคุณ อาหารเสริมบางประเภทอาจไม่เหมาะสมกับสุนัขที่มีปัญหาสุขภาพเฉพาะ เช่นภาวะภูมิแพ้ ในขณะเดียวกันอาหารเสริมบางชนิดอาจทำปฏิกิริยาที่ไม่พึงประสงค์กับยาบางชนิดด้วย ควรปรึกษาสัตวแพทย์ของคุณ เพื่อที่จะได้วางแผนการเลือกใช้อาหารเสริมที่ปลอดภัยและมีประสิทธิภาพที่เหมาะกับความต้องการของสุนัขของคุณ

 

วิธีบรรเทาอาการปวดบริเวณข้อในสุนัข

เพื่อบรรเทาอาการปวดข้อในสุนัข และช่วยคงความสามารถในการเคลื่อนไหว พร้อมทั้งดูแลคุณภาพชีวิตของสุนัขของคุณไว้ได้ดี สัตวแพทย์อาจแนะนำวิธีและดูแลรักษาเพื่อประคองอาการที่เกิดจากปัญหากระดูกและข้อในสุนัขได้ดังนี้:

• อาหารประกอบการรักษาโรค : สัตวแพทย์อาจแนะนำให้เปลี่ยนอาหารไปสู่อาหารที่ช่วยดูแลข้อกระดูกโดยเฉพาะ   
• การดูแลทางกายภาพ : การมีกิจกรรมเคลื่อนไหวอย่างเหมาะสมเป็นสิ่งสำคัญในการดูแลรักษาดูแลข้อ และช่วยให้มีน้ำหนักตัวที่เหมาะสม แต่ควรหลีกเลี่ยงกิจกรรมที่ทำให้เกิดแรงกระแทกสูง ควรขอคำปรึกษาจากสัตวแพทย์เพื่อปฏิบัติกิจกรรมออกกำลังกายที่ปลอดภัยสำหรับสุนัขที่มีอาการปวดบริเวณข้อ
• การดูแลน้ำหนักตัว: น้ำหนักเกินทำให้ข้อต่อต้องรับแรงกดมากขึ้น หากสุนัขของคุณมีน้ำหนักเกิน ควรเข้ารับคำปรึกษาจากสัตวแพทย์เพื่อวางแผนการลดน้ำหนักที่เหมาะสม และเลือกใช้อาหารประกอบการรักษาโรคเพื่อการลดน้ำหนักโดยเฉพาะ  
• กายภาพบำบัด : สามารถช่วยดูแลช่วยเสริมการทำงานของข้อ เสริมความแข็งแรงของกล้ามเนื้อ และลดอาการปวดของข้อในสุนัขได้
• การปรับปรุงสิ่งแวดล้อมในบ้าน : ช่วยให้สุนัขของคุณทำกิจวัตรประจำวันได้อย่างปลอดภัย และสบายตัวมากขึ้น เช่นการใช้ทางลาด (เพื่อหลีกเลี่ยงการกระโดด ลดโอกาสการบาดเจ็บของข้อจากการขึ้นหรือลงจากที่สูง)  การมีพื้นที่นุ่มเพื่อลดแรงกระแทกระหว่างการเดินในบ้าน  และการมีตำแหน่งของชามอาหาร/น้ำที่ยกขึ้นสูงจากพื้น
• การเลือกใช้ยาต้านการอักเสบชนิดไม่ใช่สเตียรอยด์ (NSAIDs): สัตวแพทย์จะเลือกใช้ยาเหล่านี้ให้แก่สุนัขของคุณเพราะเป็นวิธีที่มีประสิทธิภาพสูงในการบรรเทาอาการปวดข้อในสุนัข ไม่ควรหาซื้อยามาใช้เองและให้ยาตามคำแนะนำจากสัตวแพทย์เท่านั้น
• การให้การรักษาแบบเฉพาะ: สัตวแพทย์อาจพิจารณาเลือกใช้ยาในกลุ่ม Monoclonal Antibodies เพื่อใช้ในการลดอาการปวด
• อาหารเสริมเพื่อดูแลกระดูกและข้อ : อาหารเสริมต่างๆจะช่วยส่งเสริมความแข็งแรงของโครงสร้างข้อต่อ และสามารถใช้ร่วมกับการดูแลรักษาอื่นๆได้

 

เพื่อคุณภาพชีวิตที่ดีขึ้นของสุนัขตัวโปรดของคุณ

หากเพื่อนรักตัวโปรดของคุณมีปัญหาอาการปวดข้อ อย่าหงุดหงิดนะคะ สัตวแพทย์สามารถช่วยคุณในการวางแผนการดูแลรักษาที่ปรับให้เหมาะกับสุนัขของคุณ โดยการให้โภชนาการที่มีคุณภาพ กิจกรรมทางกายที่ปลอดภัย และการรักษาที่มีประสิทธิภาพ เราขอแนะนำให้คุณนัดหมายกับสัตวแพทย์วันนี้ เพื่อที่เราจะสามารถช่วยให้สุนัขของคุณได้สนุกสนานกับคุณภาพชีวิตที่พวกเค้าควรได้รับ